طرز صحیح قرارگیری بدن بر روی تخت بیمارستانی بسیار مهم است و برای جلوگیری از بدتر شدن خود بیماری، خشکی مفاصل، زخم بستر، مشکلات تنفسی و ریوی جلوگیری می کند.
در عین حال تغییر دائم پوزیشن در بیمارانی که توانایی حرکت، راه رفتن یا نشستن ندارند هر دو ساعت یکبار باید انجام شود.
زخم بستر در محل برجستگی های استخوانی در اثر فشار به بافت صورت می گیرد. این زخم در بیماران لاغر یا سالخورده که معمولا تحلیل عضلانی دارند این نقاط برجسته تر هستند و احتمال بروز زخم در آنها بیشتر است.
حتما در نظر داشته باشید که در بیماران زیر تغییر دائم پوزیشن بسیار اهمیت دارد:
- بیمارانی که در ICU بستری هستند
- دچار سکته ی مغزی شده اند
- نارسایی قلبی
- ریوی و کلیوی
- خیلی چاق
- بیمار در بستر
- قطع نخاع (SCI)
- بعد از جراحی سنگین
- بیماران ALS
برای تنظیم پوزیشن بیمار روی تخت بیمارستانی می توان از وسایل مختلفی مثل مواردی که در زیر نامبرده میشود استفاده کرد:
- بالشن
- کوسن
- پتو
- حوله
- پایه یا تخته ای برای پا (footboard)
در عکس زیر می توانید نحوه ی استفاده از بالش و پتو، برای تنظیم پوزیشن بیمار را ببینید.
با یک بالش، می توان از فشاری که به زانوها، قوزک پا و کچ می آید جلوگیری کرد. علاوه بر آن می توان برای جلوگیری از جا به جا شدن بیمار روی تخت بیمارستانی نیز از آن استفاده کرد. علاوه بر این از بالش می توان برای بالا قرار دادن اندام ها برای پوزیشن مناسب و آویزان نشدن اندام یا کاهش تورم هم بهره برد.
از جمله وسایلی که می توان از آنها برای تغییر پوزیشن مناسب بیمار استفاده کرد، Footboard می باشد. فوتبرد، می تواند پلاستیکی یا چوبی باشد. حتی می توان از پتوی چندلایه نیز استفاده کرد تا پا در پوزیشن نرمال قرار بگیرد. کاربرد فوت برد این است که از افتادگی مچ و در ادامه کنتراکچر (عبارت اروتوپدی به معنی: کوتاه شدن طول عضلات، تاندون ها و یا رباط ها) مفصلی جلوگیری کرد. ضمنا در برخی بیماران می توان از ارتز AFO (اسپلینت پلاستیکی، برای قرار گرفتن در وضعیت بهتر و درست برای راه رفتن و ایستادن) استفاده نمود.
آرتروز AFO
توجه: رول تروکانتر (trochanter roll) در واقع حوله ی لوله شده ای است که از لگن تا زانوی بیمار را از کنار می پوشاند. در حالتی که بیمار ضعف بسیار شدیدی دارد و احتمال دارد ران او در حالت طاق باز به خارج بچرخد، از این وسیله استفاده می کنند تا از این چرخش پا روی تخت بیمارستانی جلوگیری کند و پاها را در حالت مناسب حفظ کند.
توجه: رول دست (hand roll) دیگر وسیله ای است که برای جلوگیری از خم شدن و کنترکچر (کوتاه شدن طول عضلات، تاندون ها و یا رباط ها) مچ دست در بیماران با ضعف بسیار شدید استفاده می شود. البته بجای این وسیله می توان از ازتوز استاتیک دست یا WHO نیز استفاده نمود.
استاتیک دست
وضعیت بیمار در حالت طاقباز (Supine)
معمولا بسیاری از بیماران وضعیت طاقباز را ترجیح می دهند. نکته ای که باید در این حالت رعایت شود این است که زیر سر و زانوها، و ساعد و دست ها بالش گذاشته شود. در صورتی قوس کمر بسیار زیاد باشد، باید در محل گودی کمر، یک بالش کوچک یا حوله لوله شده قرار داده شود.
حالت دمر یا روی شکم (Prone):
وضعیت دمر، برای بیماران کرونایی که به دلیل عدم دریافت اکسیژن کافی توسط ریه‌ها، بیمار را چند ساعت روی شکم می‌خوابانند تا مایعات درون ریه خارج شود و تنفس راحت شود.
باید توجه شود که این پوزیشن از قرار گرفتن روی تخت بیمارستانی، برای تنفس به لوله ی تراشه و گردن نیاز دارند، مناسب نیست. این مدل قرار گرفتن روی تخت بیمارستانی، به شرط قرار دادن کوسن یا بالش زیر تنه ، قفسه سینه، زیر ران و ساق پا به طوری که زانو، پا، لگن و سر کمی بالا قرار بگیرند پوزیشن مناسبی است.
حالت نیمه پهلو (Semi side-lying):
حالت نیمه پهلو یک حالت با زاویه 30 درجه می باشد که در صورتی که با استفاده از بالش، برجستگی های استخوانی رفع شود، برای بیمار بستری روی تخت بیمارستانی بسیار ایده آل است.
حالت نیمه نشسته (Semi-Fowler’s):
حالت نیمه نشسته به این صورت است که سر و تنه بیمار تقریبا ۳۰ درجه بلند می شود. این پوزیشن برای بیمارانی که سطح هوشیاری پایینی دارند یا دچار اختلال بلع هستند بسیار مناسب است. علاوه بر به دلیل این که این وضعیت به تنفس بهتر بسیار کمک می کند، بیماران قلبی، تنفسی و بیماران مغز و اعصاب نیز افرادی هستند که باید در این پوزیشن قرار بگیرند.
حالت نیمه نشسته احتمال پریدن بزاق، مایعات یا غذا به راه تنفسی (آسپیراسیون) را بسیار کاهش می دهد.
توجه : به همه ی بیماران بستری در تخت بیمارستانی، باید خدمات توانبخشی باید ارائه شود و آموزش های لازم به بیمار، همراه بیمار و پرستار او داده شود.مشاوره تخصصی طب فیزیکی و توانبخشی در بیماران بستری در تخت بیمارستانی در اکثر کشورهای پیشرفته دنیا یک اصل مهم به حساب می آید و می تواند بروز عوارض جانبی احتمالی جلوگیری بکند.
پنج پوزیشن اصلی بیمار در رختخواب چیست ؟
- موقعیت فاولر یا نشسته فاولر که به طور معمول برای جراحی مغز و اعصاب و جراحی های شانه، بیماران قلبی و تنفسی استفاده می شود.
- وضعیت خوابیده به پشت یا طاقباز
- وضعیت روی شکم
- وضعیت به پهلو
- حالت نیمه پلو
حمام کردن بیمار بستری در تخت به چه صورت است ؟
حمام کردن روی تخت با شستن شانه ، بالاتنه ، بازو و دست شروع می شود. به سمت ران ، پاها و پاها حرکت کنید و شست و شو دهید. قبل از شروع شستن قسمت دیگر از بدن هر قسمت را از صابون بشویید و خشک کنید. در هنگام استحمام روی تخت ، قرمزی و زخم ها را نیز بررسی کنید.
چه وضعیتی برای افراد مسن هنگام خواب توصیه نمی شود؟
- بازوهایی که از زیر بالش عبور می کنند
- حالت جنینی
- خوابیدن جلوی تلویزیون.
- بالش بغل کردن
- طاقباز خوابیدن
https://pavan-teb.ir/i-9736/Proper-sleeping-positions-for-the-patient
